Kontakt lens nedir?
Kontakt lens, kornea ve sklera gibi gözün dış yüzeyi üzerine yerleştirilebilen, kırma kusurlarını düzeltme veya bazı göz hastalıklarını tedavi edici amaçlarla kullanılabilen protezlerdir. Son yıllarda kontakt lens teknolojisi çok gelişmiş ve lenslerin kullanımını kolaylaştıran ve kullanım süresini uzatan yeni tasarım ve materyaller geliştirilmiştir.

Kontakt lens tipleri nelerdir?
Günümüzde temel olarak iki çeşit lens vardır. Bunlar gaz geçirgen sert lensler ve yumuşak lenslerdir. Gaz geçirgen sert lenslerin kullanımının gerektiği birkaç durum dışında çoğunlukla yumuşak lensler kullanılır.Gaz geçirgen sert lensler: Göze yüksek oranda oksijen geçişine izin verdikleri için bu adı alırlar. Göze ilk takıldıklarında varlıkları hissedildiği için kullanımı belirli bir alışma süresi gerektiren bu lensler esasen yumuşak lenslerden daha dayanıklıdır. Korneanın şeklini almadıkları için yüksek astigmatizma ve keratokonus gibi olgularda özellikle tercih edilirler. Gençlik yaşlarından itibaren korneanın ilerleyici bir şekilde sivrileşmesi hastalığı olan Keratokonus hastalığında bu lenslerin sağladığı görme kalitesini başka hiçbir yöntem sağlayamaz ve bu olguların %93-97’sine gaz geçirgen sert lensler başarıyla uygulanabilir.Yumuşak lensler: Günlük kullanılan 1 gün ömürlü lensler, günlük kullanılan 1 ay ömürlü lensler, günlük kullanılan 1 yıl ömürlü lensler, 1 hafta kullanılan 1 hafta ömürlü lensler, 1 ay kullanılan 1 ay ömürlü lensler, bazı göz hastalıklarının tedavisi için kullanılan tedavi edici lensler, bifokal/multifokal lensler ve renkli lensler gibi çok değişik tipleri vardır. Bunların kullanımı oldukça rahattır. Gözdeki kırma kusurun düzeltilmesi için kullanılan lenslerin çoğu renksizdir ve göze takıldığında görünümü değiştirmezler. Takıldıkları sürece kusuru düzeltir ve berrak bir görüntü sağlarlar.

Kontakt lenslerin avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Kontakt lenslerin avantajları;Kontakt lenslerin bazı kişiler için kozmetik faydası ve gözlük takmama rahatlığı yanısıra optik avantajları vardır.Yüksek dereceli kırma kusurlarında kontakt lensler küçük çaplı ve kalınlıklı olmaları yanısıra gözün direkt üzerinden düzeltme yapmaları nedeniyle çevresel kısımlardaki görme bozukluklarını azaltırlar.Tek gözünde ameliyat veya yaralanma gibi bir nedenle lensini yitirmiş olanlara verilen gözlük camları aşırı büyütme yaptığı için hastanın kullanabilmesi zordur. Kontakt lenslerde büyütme faktörü gözlük camlarına göre oldukça azdır ve hasta tarafından tolere edilebilir. Böylece hasta her iki gözünü kullanabilir hale gelir.Gözlüklerle çok az düzelme kaydedilebilen veya görmesi hiç düzeltilemeyen keratokonuslu veya başka bir nedene bağlı düzensiz korneası olan hastalar kontakt lenslerle sıklıkla iyi bir görme elde ederler.Kontakt lenslerin sporcular ve özel iş gereksinimleri olan kişiler için de avantajları vardır. Kontakt lenslerin dezavantajları;Gözlüklere göre biraz daha masraflıdırlar. Ancak teknolojinin gelişimi sayesinde daha hesaplı kontakt lensler piyasaya sürülmektedir.Yeni kullanmaya başlayanların belli bir alışma süresi olur. Bu süre yumuşak lens kullananlarda daha az, sert lens kullananlarda daha uzundur (1 hafta-1ay).Kontakt lens kullanımında temizliğe çok dikkat etmek gerekir. İleride anlatılacak olan bazı göz sağlığı sorunları kontakt lens kullananlarda meydana gelebilir. Bazen lensin kullanılamadığı zamanlar olur ve bu zamanlarda gözlük kullanmak gerekebilir.

Kontakt lensler hangi amaçlarla kullanılırlar?

1. Kırma kusurlarının düzeltilmesi en sık kullanım amacıdır. Bu amaçla kullanımları gözlük kullanımına ve kırma kusurlarının cerrahi yöntemlerle ve lazerle düzeltilmesine bir alternatif oluşturmaktadır. Kontakt lensle düzeltme sağlanabilen kırma kusurları; Miyopi (Gözün kırma gücünün normalden fazla olması), Hipermetropi (Gözün kırma gücünün normalden az olması), Astigmatizma  (Gözün kırma gücünün farklı kadranlarda eşitsizlik göstermesi), Presbiyopi (Yaşa bağlı yakın görme gücünün kaybedilmesi) ‘dir. Bahsi geçen bu 4 problemden ilk üçünde kontakt lens tam bir düzeltme sağlayabilirken, presbiopide yararlılığı sınırlıdır. Ayrıca ‘Afaki’ ismi verilen, katarakt ya da travma gibi nedenlerle lens organlarını kaybetmiş ama cerrahi yolla göz içi lensi yerleştirilememiş özellikle bebek yaştaki hastaların görmelerini sağlamak amacıyla da kontakt lenslerden yararlanılır. Bir başka kullanım alanı ‘Anizometropi’dir. Bu, her iki gözün kırma kusurları arasında önemli farklılık demektir. İki gözü arasında 2 dioptriden daha fazla farklı kırma kusuru olan hastalarda gözlük kullanımı çok sorunlu ya da imkansızdır. Bu hastalarda sorun kontakt lensle çözülür. 2. Tedavi edici kontakt lens kullanımı: Bir çok göz yüzeyi hastalığında, iyileşme döneminin hızlandırılması veya ağrının giderilmesi amacıyla kontakt lensler kullanılır.3. Kozmetik kullanım: Göz rengini değiştirmek, iris tabakası ( gözün renkli kısım) olmayan veya göz yüzeyi yaralanma/cerrahi gibi nedenlerle beyaz görünen hastalarda estetik görünüm sağlamak amacıyla kullanılırlar.4. Ortokeratoloji : Ortokeratoloji, özel tasarımlı kontakt lenslerle korneaya şekil verilerek refraksiyon kusurunun geçici olarak düzeltilmesidir. Günümüzde en sık olarak yaklaşık -5.0 D’nin altında miyopi düzeltilmesi için uygulanmaktadır. Yeni bir yöntem olmamakla birlikte, gelişmiş kornea yüzey ölçüm yöntemleri ve yüksek oksijen geçirgen sert lenslerin kullanıma girmesiyle yeniden son 10 yıldır popülerlik kazanmış ve geliştirilmiştir. Bu yöntemde, klasik kontakt lens uygulanımının aksine, kornea topografisine göre, hastaya uygun olarak üretilen/seçilen kontakt lensler, gece uyku sırasında takılır, gündüz çıkarılırlar. Birinci geceden sonra lensler etkili olmaya başlarsa da, tam etkiye kırma kusurunun derecesine bağlı olarak 1 hafta-1 ay içerisinde ulaşılır. Lenslerin kullanımına ara verildiğinde kırma kusuru bir süre sonra geri dönecektir. Ortokeratoloji ile çocuklarda miyopi ilerlemesinin durdurulabileceği öne sürülmüşse de bu iddia henüz bilimsel olarak kanıtlanmamıştır. Bu özel uygulanım, ancak ‘Kontakt Lens’ uzmanı bir Göz Doktoru’nun gözetimi ve kontrolü altında yapılmalıdır.

Kontakt lens uygulaması nasıl yapılmalıdır?

Kontakt lens kornea üzerinde ne kadar paralel konumlandırılırsa hasta konforu da o kadar artar ve sorunlar en aza indirgenir. Bu işleme kontaktolojide “fitting” yani “uyumlama” denir. Bu işlem sırasında Göz uzmanı gözün biomikroskobik muayenesinin yanı sıra, ilk önce korneanın eğrilik yarı çapını ölçer (keratometri), kornea ön ve arka yüzeylerini ‘bilgisayarlı kornea topografisi’ ile ölçerek, o korneaya, o göze uyacak olan kontakt lens parametrelerini belirler ve buna uyacak olan kontakt lens parametresini belirler. Kontakt lenslerin, materyali, tüm çapı, eğrilik yarı çapı, dioptri gücü, merkezi kalınlığı, su içeriği, iyonik ya da non-iyonik oluş gibi yüzey özelliklerini belirleyen parametreleri vardır. İşte bu parametrelere karar verirken Doktor, hastanın gözüne dair çeşitli özellikleri değerlendirir. Örneğin göz yaşı az olan bir hasta için başka, allerjisi olan hasta için başka, kapak gerginliği farklı olan bir hasta için başka, kuru iklimde yaşayan bir hasta için başka bir lensi terci edebilir. Uyumlama işlemi hasta açısından hayati öneme haizdir ve başarılı lens kullanıcılarında bile en az senede bir kez yinelenmesi gerekir. Uyum muayenesi , birçok uyum ölçüsü olan kontakt lensin , adeta ısmarlama elbise gibi hastaya uyumunun sağlanmasını içerir.

Kontakt lensin kalitesinin yüksek olması önemli bir ön koşuldur. Ancak bu kaliteli kontakt lensin, göze uyum sağlaması en az bu kalite kadar önemlidir. Bu uyum muayenesi de göz hekiminin görev ve sorumlulukları arasındadır. Ayrıca göz hekimi hastayı kontakt lensin bakımı ve takıp çıkarılması konusunda da eğitir. Hastaya uygun olan kontakt lens belirlendikten sonra, kontakt lens bakımı detaylı olarak anlatılır, ve teslimden önce hastaya kontakt lensi takıp çıkarma, hiçbir soru işareti kalmayacak şekilde öğretilir. Düzenli kontrollere gelmesinin önemi bildirilir ve en küçük bir kızarıklık, çapaklanma, görme bulanıklığı sorunu olduğunda gelmesi önerilir.

Kontakt lens muayenesi neden normal göz muayenesinden farklı bir işlemdir?

Normal göz muayenesi kırılma kusurlarının saptanması ya da değişik göz hastalıklarının tanısını sağlamak amacıyla gerçekleştirilir. Kontakt lens muayenesi ise kontakt lens uygulanması düşünülen gözlerin bu görme rehabilitasyon aracına uygun olup olmadığını saptamaya, eğer uygunsa hangi tür kontakt lenslerin kullanılabileceğinin değerlendirilmesine, eğer görme rehabilitasyonu dışında başka amaçlarla (kozmetik, tedavi edici vb) kontakt lens uygulanacaksa bunların kullanımı ile ilgili durumu saptamak için yapılan bir muayenedir. Dolayısı ile kontakt lens kullanımı için göz muayenesi ve kontakt lens uygulaması ancak ve kesinlikle bunun için uzmanlık düzeyinde eğitim almış göz hekimleri tarafından gerçekleştirilmelidir.

Kontakt Lens muayenesini ve uygulamasını kim yapar ?
1219 sayılı yasa bu yetkiyi sadece göz hekimlerine tanımıştır.
Gözün saydam tabakasının ileri doğru aşırı bombeleştiği durumlarda (keratokonüs) göz hekimi gözlük camlarından yararlanmayan ve görmesi arttırılamayan hastasına öncelikle kontakt lens muayenesi ve uygulaması tavsiye eder. Hastanın onayını aldıktan sonra tıbbi işlemlere başlar.
Hastalar görme kusurlarının telafisinde kontakt lensleri tercih edebilirler, optik amaçlı bu kontakt lenslerin yanı sıra tedavi amaçlı kullanılan kontakt lensleri de ancak göz hekimleri hastalarının gözlerine uygulayabilirler.
Renkli kontakt lensler estetik amaçla veya tıbbi amaçlarla kullanılırlar. Bu kontakt lensler içinde ayni tıbbi işlemler uygulanır.
Kontakt lens gözün saydam tabakası üzerine takılan bir yabancı cisimdir. Tıbbi takip, bakım ve disiplin gerektirir.
Hastalar gelişigüzel piyasadan kontakt lenslerini temin etmemelidir. Promosyon amaçlı dağıtılan kontakt lenslere itibar etmemelidir. Tibbi denetimden uzak uygulanan kontakt lenslerin körlüğe kadar giden göz hastalıklarına neden olabileceği unutulmamalıdır.

Doktor kontrolü olmadan Kontakt Lens satın alan iki hastanın yaşadığı problemler;

Birinci hasta: 19 yaşında bayan hasta;Numarasız renkli yumuşak kontakt lenslerini doktor muayenesi olmadan gözlükçüden satın almış. Yaklaşık bir ay sonra gözünde kanlanma , sulanma,batma hissiyle başvurduğunda korneanın özellikle üst kısmında yaygın ödem görüldü.Yapılan tıbbi tedavi ile gözü düzeldi.

İkinci hasta : 20 yaşında bayan hasta;Sadece gözlük numaralarına göre doktor muayenesi olmadan gözlükçüden kontakt lens satın almış. Yaklaşık iki ay sonra kanlanma ve çapaklanma şikayeti ile başvurduğunda gözünde kornea iltihabının geliştiği görüldü. Bu iltihabın bir mikrop ile oluştuğu yapılan mikrobiyolojik muayenede saptandı ve buna göre tıbbi tedavi yapıldı. Durum korneada iz bırakarak düzeldi.

Kontakt lens kullanımı güvenli mi? Kontakt lens kullanımındaki hatalar ve sonuçları nelerdir? Bu sorulara cevap olarak, Göz Hekimine Başvuran, tedavi ve takibi yapılan iki hastayla ilgili , aşağıda özeti verilen bilimsel makaleden yararlanabilirsiniz.

1. Hasta;35 yaşında bayan hasta, sağ gözünde bir haftadır ağrı ,sulanma,batma şikayeti ile hastahaneye başvurdu. Hikayesinden,miyop astigmat nedeniyle 6 yıldır, sabah takılıp akşam çıkarılan ve ayda bir yenilenen yumuşak torik kontakt lensleri kullandığı ve aşağıdaki enfeksiyona neden olabilecek kullanım ve düşünce hatalarını yaptığı öğrenildi:

1-15 gün önce sokakta gözüne damdan kopan bir buz parçası düşmüş, lensini takmaya devam etmiş

2-Kontakt lensleri ile saunaya girmiş.

3-Bir tatil döneminde birkaç akşam lensini çıkarmadan uyumuş.

4-Lenslerini doktor kontrolü olmayan bir yerden almış,kontrolünü aksatmış

Hastanın yapılan göz muayenesi ve laboratuar incelemesinde, korneada ülser gelişmekte olduğu ve bu ülserin de Akantomoeba adı verilen, nadiren görülen fakat çok dirençli bir mikroorganizma tarafından oluşturulduğu saptandı. Bütün tedavi çabalarına rağmen ülser iyileşmediği gibi korneada delinmeye yol açtı ve kornea nakli ameliyatı yapıldı. Fakat, nakledilen yeni dokunun vücut tarafından reddedilmesi sonucu ikinci bir nakil daha gerekti. Şu dönemde hasta, oluşabilecek yeni red cevabı nedeniyle yakın takip ve tedavi altındadır.

2. Hasta; Üniversite eğitimi görmekte olan 21 yaşında bayan hasta, sol gözünde bir-iki gündür ağrı,batma,sabahları kanlanma şikayeti ile başvurdu. 4 yıldır, sabah takılıp akşam çıkarılan ve ayda bir yenilenen yumuşak kontakt lens kullanmakta idi.;

Kendisinden alınan bilgiye göre aşağıdaki kontakt lens kullanımı ile ilgili hatalar saptandı:

1- Kontakt Lensleri bitince doktor kontrolü olmaksızın temin ediyor,

2- Lenslerini bazen birkaç gün çıkarmıyor

3- Lensleri ile denize ve havuza girdiği oluyor

4- Banyo yaparken lenslerini çıkarmıyor . Yapılan göz muayenesinde korneada ilk hastanınkine benzer şekilde ülser geliştiği saptanmış ve yapılan laboratuar tetkikleri ile yine aynı mikroorganizmaya bağlı ortaya çıktığı anlaşılmıştır. Yine tüm tedavi çabalarına rağmen sonuçta ülser genişlemiş ve kornea nakli yapılmasına rağmen görme kaybına sebep olmuştur.

Bu iki olgunun arka arkaya verilmesinin amacı, benzer hatalar ile bağlantılı olarak ortaya çıktığını vurgulamaktır. Hastalık oluşturan Akantomoeba serbest yaşayan bir amip olup toprak, su (özellikle musluk suları ), deniz suyu, buz, sebze ve havada tespit edilebilir. Sunulan her iki olguda da kontakt lens kullanımı ,hafif travma ve çeşme-havuz suyu ile etkileşim mevcut olup bulaşma yolu olarak tanımlanan şekil ile uyumludur. Olumsuz koşullarda kontakt lens kullanımı Akantomoeba keratitinin en önemli sebeplerden birini oluşturmakla beraber lens kullanmayan ,travmaya maruz kalmış ve bu amibi bol miktarda içeren çeşme suyu, göl ,havuz, deniz ile temas etmiş kişilerde ayrıca kornea nakli ve LASİK cerrahisi gibi göz ameliyatlarını geçirenlerde de görülebilmektedir. Sıklıkla yumuşak kontakt lens kullananlarda görülmekle beraber sert lens kullananlarda da ortaya çıkabilmektedir. .Ülkemizde bu hastalıkla ilgili risk faktörleri,her iki hastada da ipuçlarının görüldüğü gibi , temizlik kurallarına dikkat edilmemesi, kontakt lensler ile denize ve havuza girilmesi, banyo yapılması , kontakt lenslerin kontrolsüz olarak uygulama yetkisi olmayan kişi veya şirketlerce satılması, promosyon adı altında doktor kontrolü olmaksızın hediye edilmesi, rutin kontrollerin aksatılması ve kontakt lens kullanıcılarının yeterince bilgilendirilmemesi şeklinde ortaya çıkmaktadır.”

Kontakt lenslerle hangi sorunlar yaşanabilir?

Kontakt lensler hakkında günümüzde de çok büyük tereddütler vardır. Oysa yeryüzünde halen 80 milyon insan kontakt lens kullanmaktadır. Gelişmiş ülkelerde kontakt lens kullanım oranları çok yüksektir. Bununla birlikte kontakt lenslerle ilgili sorunları kullanıcıların bilmesi çok önemlidir. Bu sorunların en başlıcaları aşağıda özetlenmiştir;
1-Korneal enfeksiyon (keratit/kornea ülseri) En önemli kontakt lens komplikasyonudur. Günümüzde aylık atılım lenslerinin girişi ve lenslerin oksijen geçirgenliklerinin arttırılmasıyla çok nadir karşılaşılan bir sorun haline gelmiştir. Nedenleri; 1) Hatalı lens bakımı ve lens kulanımı (Kullanılan solüsyonların özellikle Göz Doktoru tarafından önerilmesi son derece önemlidir) 2) Oksijen geçirgenliği yeterli olmayan lensleri gece aşırı kullanma (en sık karşılaşılan neden budur) 3) Özellikle aylık değişim lenslerini süresinden fazla kullanma  4) Gözde konjonktivit, arpacık gibi mikrobik hastalıklar geçirilirken lens kullanma 5) Vücut direncinin aşırı kırıldığı hastalıklar sırasında lens kullanımı (Kanser, Diabet vs) Belirtileri; 1) Ağrı, batma, sulanma 2) Göz akında belirgin kızarıklık 3) Işık hassasiyeti (özellikle pencereden gelen ışık, ya da ani aydınlık ortama çıkmada göz ağrısı) 4) Kapaklarda şişme 5) Çapaklanma ve akıntı Öneri; 1) Kontakt lens kullanımının hemen kesilmesi 2) Bir Göz Doktoruna acilen başvurma
2-Allerji:Bu da en sık rastlanılan kontakt lens komplikasyonudur.
Nedenleri; 1) Lensin kendisinin ya da lensle kullanılan temizleme solüsyonlarının oluşturduğu, çoğu zamanda hastanın kendisinde bulunan allerjinin bu yolla tetiklenmesi 2) Lens üzerinde biriken depozit ve kirler 3) Aylık değişim lenslerini süresinden fazla kullanma Belirtileri; 1) Kaşıntı 2) Batma, yanma, sulanma 3) Gözde ipliksi salgılar 4) Üst kapaklarda kabalaşma ve şişme 5) Kontakt lensin kırpma ile yukarı kayması Öneri; 1) Kontakt lens kullanımının kesilmesi 2)Bir Göz hastalıkları uzmanına başvurma 3) Antiallerjik bir damla ve pomad tedavisine başlama 4) Kullanılan temizleme solüsyonunun değiştirilmesi 5) Gerekiyorsa kullanılan kontakt lens tipinin ve kullanma programının değiştirilmesi 6) Suni gözyaşı damlalarının kullanılması 7) Yoğun güneş ışığı ve sigara dumanlı ortamlardan kaçınılması.
3-Gözlerde kuruma hissi:
Sık rastlanılan bir başka durumdur. Unutmamak gerekir ki yumuşak kontakt lens su içeren bir maddedir ve kurumaması gerekir. Yani sürekli olarak su ile beslenebileceği bir ortamda bulunmalıdır, bu gereksinimi lens gözdeyken gözyaşı, göz dışında iken saklandığı solüsyon sağlar. Gözümüzün önünde gözyaşı film tabakası denilen adeta ince bir havuz bulunur yani dış dünyaya karşı çıplak değildir. Kontakt lens bu havuzun içinde bir bakıma yüzmektedir. Eğer bu havuzun derinliği azalırsa lensin gözün dış yüzeyi olan korneaya teması artar ve batma hissi uyanır.  Nedenleri; 1) Gözyaşı azlığı (özellikle kadınlarda, yaşa bağlı ya da romatizmal hastalıkların eşlik ettiği durumlar) 2) Bilgisayar kullanımı gibi dikkati arttıran dolayısıyla kırpma sayısının azalmasıyla göz yüzeyinden gözyaşının buharlaşma yoluyla uzaklaştığı durumlar 3) Gözyaşını gözden uzaklaştıran klima, radyatör ya da kuru iklimler 4) Gözyaşını daha fazla kullanan yüksek su içerikli kontakt lensler 5) Gözde göz yaşı dengesizliği yaratan çeşitli göz hastalıkları ( Kirpik dibi hastalıkları (Blefarit) vs.) Belirtileri; 1) Özellikle akşama doğru kontakt lensi bir yabancı cisim gibi hissetme 2) Kızarma 3) Gözlerde kuruluk hissi 4) Göz yorgunluğu, kapaklarda ağırlaşma 5) Uyku hissi Öneri; 1) İçeriğinde lense zarar veren prezervan maddeleri içermeyen suni göz yaşı damlalarını lens gözde iken Göz uzmanı tarafından belirlenecek dozda kullanma 2) Kontakt lensi daha düşük su içerikli bir lensle değiştirmek. 3) Yoğun klimalı, sigara dumanlı nem oranının düşük olduğu ortamlardan kaçınmak.

Kontakt lensler hakkında sıkça sorulan sorular;
1. Kontakt lensle denize girilir mi?
Cevap: Evet girilebilir, ancak havuz ve deniz sularındaki belirgin kirlilikler ve bazı etkili olabilecek virüslerin varlığı düşünüldüğünde, su kaçırmayan yüzücü gözlükleriyle girmek akıllıca olacaktır.
2. Kontakt lens hamilelikte sorun yaratır mı?
Cevap: Eğer lense ilk kez başlıyorsanız adaptasyon dönemi problemli olabilir, ancak daha önceden lens kullanıyorsanız korneanın eğrilik yarı çapında olabilecek değişime bağlı olarak nadiren batma tipi sorunlar ortaya çıkabilir. Kontakt lensin bebeğe olan olumsuz bir etkisi yoktur.
3. Kontakt lens kullanırken göze göz damlası damlatılabilir mi?
Cevap: Ancak prezervan (koruyucu madde) içermeyen göz damlaları damlatılabilir. Diğer damlalar ancak lens gözden çıkarıldıktan sonra damlatılabilir.
4. Kontakt lense ne tür maddeler zarar verebilir?
Cevap: Su çekici çeşitli maddeler, alkol, eter, formol, kolonya, saç spreyi, çamaşır suyu ve buharı vs. lensin ana maddesine zarar vererek deforme edebilirler. Bu maddelerden uzak durmakta fayda vardır.
5. Kontakt lensle spor yapılabilir mi?
Cevap: Evet, iyi fit edilmiş bir yumuşak lens en hareketli sporlarda bile gözden çıkmaz. Hatta korneayı korumak açısından yararlıdır.
6. Kontakt lens gözün arkasına kaçar mı?
Cevap: Hayır, alt göz kapağını aşağı çektiğinizde ortaya çıkan cep, gerçekte üst göz kapağında da vardır. Yani bir çıkmazdır. Sadece bazen lens katlanarak bu ceplere sıkışabilirler bu durumda kolay bir müdahele ile gözden çıkarılabilirler.
7. Kontakt lensin takılamayacağı bir yaş grubu var mıdır?
Cevap: Hayır, katarakt ameliyatı sonrasında birkaç günlük bebeklere bile takılabilir. Kırma kusuru düzeltme amacıyla takıldığında orta okul ve üstü çocukluk çağı başlamak için iyi bir dönem olabilir. 40 yaş üstünde göz yaşı azalması bir sorun olarak ortaya çıkabilir.

8.Kontakt lenslerle uyunur mu?
Kontakt lens, kornea adını verdiğimiz, adeta dünyaya baktığımız pencere sayabileceğimiz çok değerli bir göz tabakasının üzerine takılmaktadır. Biliyoruz ki kornea en çok havanın oksijenine gereksinim duymakta ve bununla beslenmektedir. Kornea gündüz saatlerinde direk havadan, gece uyku sırasındaysa gözkapakları kapalı olduğundan kapakların arka yüzündeki kılcal damarlardan oksijen almaktadır. Ancak havanın oksijen miktarına göre kapak arkası kılcal damarların temin ettiği oksijen yaklaşık beşte bir oranında azdır. İşte bu nedenle gece, zaten bir beslenme bozukluğu söz konusudur. İşte geceleyin korneaya oksijen geçişini engelleyen ikinci bir engel olarak lens kullanırsanız kornea daha da oksijensiz kalır. Bu durumun yaratacağı en önemli problem korneanın enfeksiyona (mikrop kapmaya) duyarlı hale gelmesidir. Kontakt lenslerin oksijen geçirgenlik parametreleri Dk/L veya Dk/T olarak bilinir. Günümüzde kontakt lenslerin ne kadardan fazla oksijen geçirirse kornea beslenmesini bozmayacağı bilinmektedir. Bu kritik rakam Dk/L= 87 ‘dir. Çoğu yumuşak lensin Dk/L değeri bu rakamdan düşüktür, ancak son 2 yılda ülkemizde bulunur hale gelen florosilikon hidrojel lensler 175’e dek varan Dk/L oranlarına ulaşmaktadır. Bu lenslerle 30 gün bile çıkarmaksızın kullanım sorunsuz olarak gerçekleşebilmektedir.

9.Kontakt lensin çıkarılmasını gerektiren durumlar nelerdir?
Gözde kaşıntı, yanma veya batma, gözde bir şey varmış hissi, aşırı sulanma, normal olmayan göz akıntısı veya kızarıklık, görüş bulanıklığı, nesnelerin etrafında gökkuşağı veya harelenme görüntüsü, lenslerin ilk takıldıkları zamana göre daha fazla rahatsızlık vermesi, durumunda çıkarılmalıdır. Lensi çıkardığınız zaman rahatsızlık, hissi ortadan kalkıyorsa lenste hasarlanma, kir veya yabancı cisim olup olmadığını kontrol etmek için yakından incelemeniz gerekir. Hasarlanma varsa lens atılmalı ve yeni bir lens kullanılmalı, kir ve yabancı cisim varsa temizliği yapılmalıdır. Bunlara rağmen problem devam ederse derhal doktorunuza danışınız. Burada bahsedilen şikayetler herhangi bir enfeksiyon ya da daha ciddi bir durumun habercisi olabilir.

Kontakt lenslerin gelişimi;
İlk kontakt lens ise 1886′ da Xavier Galezowski tarafından katarakt cerrahisi sonrasında yara yeri iyileşmesini kolaylaştırmak amacıyla yapılmıştır. Keratokonus hastalarına yönelik ilk kontakt lens ise Fransa’da 1888’de Eugene Kalt tarafından üretilmiştir. Lens dizaynına ilişkin önemli gelişmeler 1930’larda Joseph Dallos öncülüğünde Macarlar tarafından gerçekleştirilmiştir. 1930’lara kadar kontakt lens için kullanılan tek materyal cam iken bu tarihlerden itibaren cama göre çok hafif bir materyal olan bir pleksiglas, polimetilmetakrilat (PMMA) bu alana girerek lensin sadece kornea üzerinde durabilmesine olanak tanımıştır. Yine aynı yıllarda ilk rigid gaz geçirgen lensler olan Selüloid (selüloz asetat bütirad) lensler ilk kez kullanılmıştır. Modern lens çağının başlangıcı, 1948’de Amerikan Kevin Tuohy’in PMMA’dan yapılan Solexlens ismindeki korneal lensi insanlarda kullanmasının olduğu kabul edilir. 1950’ler polimerize hidroksietilmetakrilat (HEMA) maddesinden yapılan hidrojel lenslerin (su içeren) girmesi ile çok önemli bir sürecin başlamasına sahne olmuştur. Bu ilk yumuşak lens Prag’da Otto Wichterle, Daroslav Lim ve Maximillian Dreifus tarafından üretilmiştir. Bu lenslerin seri üretimine olanak tanıyan spin-cast makinesi 1966’da yine Wichterle’nin icadıdır. 1970’lerde sert lenslerde önemli bir gelişme olmuş, oksijen geçirmeyen PMMA materyalinin yerine oksijen geçirebilen rigid gaz geçirgen lensler (RGP) , CAB, Silikon akrilat ve daha sonra florokarbon materyallerden üretilmişlerdir. 1990’ların başında yumuşak lens üretim teknolojisi değişmiş ve kopyalama sisteminin girişi ile planlı aylık değişim lensleri kullanıma girmiştir. 1996 yılından itibaren de Florosilikon hidrojel kontakt lenslerin icadıyla yumuşak kontakt lenslerin oksijen geçirgenlikleri çok arttırılmış ve lensler gece aşırı kullanılabilir hale gelmişlerdir.